بررسی تاثیر سیاست‌های پولی از کانال وام دهی بانک‌ها و کانال ترازنامه‌ای بر سیستم بانک‌های تجاری

چکیده

هدف: هدف این پژوهش بررسی تأثیر سیاست‌های پولی از طریق کانال وام‌دهی بانک‌ها و کانال ترازنامه‌ای بر سیستم بانک‌های تجاری ایران در دوره 1395 تا 1401 است. روش‌شناسی: این تحقیق با استفاده از داده‌های فصلی بانک‌های ملت، تجارت، سپه، رفاه، ملی و صادرات در دوره 1395:1 تا 1401:4 انجام شده است. مدل اقتصادسنجی BVAR و روش‌های داده‌های پانل با آزمون‌های هم‌انباشتگی، ایستایی و هاسمن برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. متغیرهای کلیدی شامل رشد پایه پولی، مخارج دولت، شکاف تولید، شاخص قیمت مصرف‌کننده و نرخ ارز حقیقی بوده‌اند. یافته‌ها: نتایج آزمون علیت پانل و تحلیل پویای توابع عکس‌العمل آنی نشان داد که متغیرهای مخارج دولت، شکاف تولید، شاخص قیمت مصرف‌کننده و نرخ ارز حقیقی تأثیر معنی‌داری بر رشد پایه پولی دارند. همچنین، اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت بین متغیرها وجود دارد و ضریب تصحیح خطا (ECM) نیز معنی‌دار و منفی بود (0.12-)، که نشان‌دهنده روند بازگشت به تعادل در بلندمدت است. ضریب تعیین مدل نیز بالا (0.88) گزارش شد. نتیجه‌گیری: سیاست‌های پولی از طریق کانال‌های وام‌دهی و ترازنامه‌ای نقش مؤثری در انتقال شوک‌های اقتصادی ایفا می‌کنند. در شرایط وجود اقلام زیرخط، اثرگذاری سیاست‌های پولی پیچیده‌تر می‌شود و می‌تواند منجر به افزایش نقدینگی و کاهش کارایی سیاست‌ها گردد. نقش متفاوت بانک‌ها در مدیریت دارایی‌های داخل و خارج ترازنامه، تأکید بر اهمیت نظارت دقیق بر ساختار اعتباری و سیاست‌گذاری مالی را افزایش می‌دهد.